|
نماز
اولين سؤال قيامت نماز است.
سه شنبه 10 بهمن 1391برچسب:پيامبر (ص) واصحاب چگونه نماز مي خواندند؟, :: 15:25 :: نويسنده : سيد علي حسيني
پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و اصحاب چگونه نماز می خوانند؟
شاید برای بسیاری از مسلمانان امروز این سوال پیش آید که پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) و بعد ازآن اصحاب او چگونه نماز می خواند؟ آیا او مثل اکثریت مسلمانان می خوانده یا این که روش نماز او متفاوت بوده است؟ برای پاسخ به این سوال ها باید ابتدا بدانیم پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) چگونه نماز خود را به دیگران آموزش می داد.
پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و اصحاب چگونه نماز می خوانند؟
شاید برای بسیاری از مسلمانان امروز این سوال پیش آید که پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) و بعد ازآن اصحاب او چگونه نماز می خواند؟ آیا او مثل اکثریت مسلمانان می خوانده یا این که روش نماز او متفاوت بوده است؟ برای پاسخ به این سوال ها باید ابتدا بدانیم پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) چگونه نماز خود را به دیگران آموزش می داد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) در میان اصحاب نماز می خواند و امام آن ها بود، پس آن ها در مقاطع مختلف در دسته های کوچک و بزرگ، بارها و بارها به طور مستقیم شاهد نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) بوده اند. برخی از اصحاب که از مناطق دور می آمدند تنها توفیق داشتند یک یا چند بار پشت سر پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) نماز بخوانند و سپس به آبادی های خود بر می گشتند. آن ها با یک بار یا چند بار نماز خواندن به آبادی های خود باز می گشتند و این نماز را به دیگران و تازه مسلمان شده ها تعلیم می دادند.
پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) نیز همواره بر این موضوع تأکید داشت: «نماز بخوانید همین طور که دیدید من نماز می خوانم» (بخاری مسلم و احمد ) پس آموزش نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در میان جمع و عموم اصحاب بوده است و آن ها به صورت عملی بارها و بارها نماز خواندن پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) را تمرین می کردند. با این حال پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) چون از حرص و حساسیت اصحاب خود نسبت به یادگیری نماز آگاه بود تلاش می کرد اموری که جزء واجبات نیست یا نماز های غیر واجب را به صورت مختلف اداء کند تا اصحاب امور غیر واجب را واجب نپندارند و آن دو را با هم اشتباه نگیرند. مثلا در مورد نماز قیام در رمضان، شیخین روایت می کنند که پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) ابتدا سه شب آن را علنی خواند و هر شب از دفعه قبل افراد بیشتری جمع شدند تا این که در شب سوم افراد زیادی تجمع کردند، اما پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) بیرون نیامد و نماز خود را در میان جمع نخواند. شب بعد پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) به میان اصحاب آمد و گفت: برای این شب قبل نماز قیام را در میان شما نخواندم که شما آن را با نماز فرض (واجب) اشتباه نگیرید. در نماز نیز پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) واجبات نماز را بدون هرگونه تعطیلی و با تاکید انجام می داد، ولی در اموری که واجب نبودند (سنت بودند) پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) گاهی آن را انجام می داد و گاهی نمی داد. لذا ممکن بود برخی از اصحاب چیزی را در نماز از پیامبر دیده باشند که دیگر اصحاب ندیده باشند، اما نماز هر دو گروه سالم و بی نقض بوده است.
از این روش پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) نتیجه می توان گرفت: اول این که پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) آن چه که لازم بوده در نماز به اصحاب یاد داده تا آن ها آن را به دیگران یاد دهند و برای نسل های بعدی راهی جز پیروی از اصحاب در نماز وجود نداشته، زیرا آن ها تنها کسانی بودند که نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) را دیده بودند و اگر اشکالی در نمازشان وجود داشته، پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) آن را اصلاح نموده است. ثانیا این روش پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) امکان تحریف و تغییر نماز را از بین می برده است، زیرا هزاران نفر از اصحاب از نقاط دور و نزدیک با پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) نماز خوانده بودند که اگر بعد از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) کسی می خواست نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) را تحریف نماید و آن را عوض کند با توجه به علنی بودن نماز خواندن پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در میان عموم اصحاب، آن فرد خود رسوا و منزوی می شد. ثالثا اختلافات کوچکی که در نمازها وجود داشته است، اختلافات بر سر ارکان و واجبات نماز نبوده که باعث تباهی اصل نماز شود، بلکه اختلافات برسر جزئیات و فرعیات بوده که به صحت نماز آسیب نمی رسانده است. بدین ترتیب پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)، اصحاب در سرزمین های مختلف اسلامی فتح شده پخش شدند و نمازی را که از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) آموخته بودند به تازه مسلمانان تعلیم دادند.
می بینیم که بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و در اواخر حکومت خلفا راشدین اختلافات شدید سیاسی بر سر شایستگی امر خلافت میان مسلمانان رخ داد که به جنگ های متعددی ختم شد، اما در این مدت هیچ اختلافی در عبادات و نماز یا اعتراض به تغییر نماز از سوی عده ای از مسلمانان نسبت به عده ای دیگر وجود نداشته و چیزی در این خصوص در تاریخ ثبت نشده است. این امر نشان می دهد که حتی در میان دو گروه متخاصم و در حال جنگ میان مسلمانان، نماز و سایر عبادات یکی بوده است. در زمان خلفاء راشدین و حتی پس از آن نماز مسلمانان واحد بوده است و خلفاء به روش پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) امامت نماز اصحاب را بر عهده داشته اند. حضرت علی (رضی الله عنه) در این خصوص می فرماید: «ما با اهل شام به جنگ پرداختیم و روشن است که خدای ما واحد، پیامبر ما واحد و دعوت ما هم در اسلام یکی است. ما از آن ها در ایمان به خدا و پیامبرش چیزی اضافه نداشتیم و نه آن ها از ما. اختلاف ما به خاطر خون عثمان بود و ما از این قضیه مبرائیم». 1
اصحاب پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در نماز و عبادت یک دست بودند و بین آن ها هیچ اختلاف اساسی وجود نداشت. امام جعفر صادق می فرماید: «اصحاب پیامبر دوازده هزار نفر آن ها اهل مدینه و دو هزار نفر از مکه و دو هزار نفر از بردگان آزاد شده، در میان آن ها هیچ قدری، مرجعی، معتزلی یا اهل رای وجود نداشت. شب ها و روزها در حال گریستن و اندوه آخرت بودند». 2 روزی مردی از امام صادق پرسید: آیا اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) بر او دروغ می بستند؟ اما صادق پاسخ داد: به یقین که هرگز دروغ نبسته اند! آن مرد پرسید: پس چرا با یکدیگر اختلاف پیدا کردند؟ امام صادق جواب داد: آیا نمی دانی که رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) گاهی در جواب سئوال شخصی به گونه ای پاسخ می گفت و در جواب همان شخص در مرحله ای دیگر جوابی متضاد می فرمود که جواب اول را نسخ می کرد و نسخ میان احادیث به این معنی است. 3
پس اگر اختلافی در اجتهاد دو نفر اصحاب وجود داشته این اجتهاد به میزان درک و دریافت آن ها یا نسخ یک قاعده توسط خود پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) باز می گشته است. مثلا پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در هنگام خطر در نمازهای خود قنوت می خواند، ولی در شرایط عادی نمی خواند. پس در میان صحابی غیر ساکن در مدینه بوده اند کسانی که نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) را با قنوت دیده اند و در مقابل کسانی هم بوده اند که نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) را بدون قنوت دیده اند، اما نماز هر دو گروه درست است، زیرا اگر قنوت جزو واجبات نماز بود پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در هیچ شرایطی آن را ترک نمی کرد. به هر حال آن چه که مهم است پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) نماز خود را در میان عموم خوانده است و همگان راه یادگیری آن دعوت نموده است پس برای ما راهی جز پذیرش نماز اصحاب یعنی کسانی که نماز پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) را با چشم خود دیده بوده اند وجود ندارد و اگر امروزه اختلافی در میان مذاهب اسلامی وجود دارد ، این اختلاف در فرعیات است نه ارکان اصلی نماز که این امر به روش پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در نماز بر می گردد.
منابع:
1. نهج البلاغه، ص 448 و بحارالانوار مجلسی، ج 33، ص 306
2. بحارالانوار مجلسی، ج 22، ص 305 و الخصاص؛ ج 2، ص 639
3. کافی کلینی، 1، ص 65 و بحار الانوار مجلسی، ج 2، ص 228
نظرات شما عزیزان:
درباره وبلاگ  اولين سؤال قيامت نماز است. موضوعات آخرین مطالب پيوندها
نويسندگان
|
||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||
تبادل
لینک هوشمند
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
