با توجه به آیة 45 سوره عنکبوت‌، 14 سورة طه و 28 سورة رعد، نقش نماز را در زندگی انسان توضیح دهید؟

شهید مطهری در مورد تاثیر و نقش عبادت و نیایش میفرماید:
نقش عبادت در تربيت‏
در باب عبادت و نيايش اگر انسان علاقه‏مند به تربيت خودش و فرزندانش به تربيت اسلامى است و يا مى‏خواهد افرادى را تربيت كند، واقعاً بايد به مسئله نيايش، دعا و عبادت اهميت بدهد. و اصلًا مسئله عبادت قطع نظر از اينكه پرورش يك حس اصيل است، تأثير زيادى در ساير نواحى انسان دارد. اين است كه بزرگان هميشه توصيه مى‏كنند: هرمقدار كار زياد دارى، در شبانه روز يك ساعت را براى خودت بگذار. ممكن است شما بگوييد من هيچ ساعتم براى خودم نيست، تمام اوقاتم براى خدمت به مردم است. نه، اگر تمام ساعات انسان هم وقف خدمت به خلق خدا باشد، در عين حال انسان بى‏نياز از اينكه يك ساعت را براى خودش بگذارد نيست. اين يك ساعت با اينكه براى خود است، ضرورت دارد و لازم است، و آن ساعتهايى كه براى غير خود است (با اينكه مفيد و لازم است) جاى آن را پر نمى‏كند. حالا يك ساعت كه مى‏گويند حداقل است. يك ساعت يا بيشتر در شبانه روز را انسان واقعاً براى خودش بگذارد؛ يعنى در آن لحظات برگردد به خودش، خودش را هرچه هست از خارج بِبُرد، به درون خودش و به خداى خودش باز گردد و در آن حال فقط و فقط او باشد و خداى خودش و راز و نياز كردن و مناجات با خداى خودش و استغفار كردن. خود استغفار يعنى محاسبة النفس كردن، حساب كشيدن از خود. حساب كند در ظرف اين 24 ساعت من چه كردم؟ فوراً براى او روشن مى‏شود كه فلان كارم خوب بود، خدا را شكر مى‏كند؛ فلان كار را خوب بود نمى‏كردم، تصميم مى‏گيرد ديگر نكند و استغفار مى‏كند. و قرآن به مسئله استغفار چقدر توجه دارد! جمله‏اى درباره اصحاب پيغمبر نقل كرده‏اند كه: رُهْبانُ اللَّيْلِ وَ اسْدُ النَّهارِ يعنى راهبان شب و شيران روز. قرآن مى‏گويد: الصّابِرينَ وَ الصّادِقينَ وَ الْقانِتينَ وَ الْمُنْفِقينَ وَ الْمُسْتَغْفِرينَ بِالْاسْحارِ: ببينيد قرآن چگونه همه جوانب را بيان مى‏كند! نه مثل يك درويش افراطى، فقط و فقط صحبت از استغفار و نيايش مى‏كند. الصّابِرينَ. قرآن هرجا كه مى‏گويد «صابرين» در مورد پيكارها مى‏گويد. در واقع صابرين يعنى خود داران در پيكارها.
وَ الصّادِقينَ راستان و راستگويان كه از راستى يك ذره منحرف نمى‏شوند. وَ الْقانِتينَ آنها كه در پيشگاه پروردگار در كمال خضوع قنوت مى‏كنند، خاضعند و خضوع قلب دارند «2». وَ الْمُنْفِقينَ آنان كه از آنچه دارند به ديگران مى‏بخشند. وَ الْمُسْتَغْفِرينَ بِالْاسْحارِ آنها كه سحرگاهان به استغفار خدا مى‏پردازند. اين هم هميشه بايد در كنارش باشد.

منبع:
مجموعه ‏آثاراستادشهيدمطهرى، ج‏22، از صفحه‏737 الى 740

نقش عبادت در بازيابى خود
در باب عبادت سخن آنقدر زياد است كه اگر بخواهيم بسط دهيم دهها مقاله بايد به آنها اختصاص دهيم. تنها به يك مطلب اشاره مى‏كنيم و آن ارزش عبادت از نظر بازيافتن خود است. به همان نسبت كه وابستگى و غرق شدن در ماديات انسان را از خود جدا مى‏كند و با خود بيگانه مى‏سازد، عبادت انسان را به خويشتن باز مى‏گرداند. عبادت به هوش آورنده انسان و بيداركننده انسان است. عبادت، انسان غرق شده و محو شده در اشياء را مانند نجات غريق از اعماق درياى غفلتها بيرون مى‏كند. در عبادت و در پرتو ياد خداوند است كه انسان خود را آنچنان كه هست مى‏بيند، به نقصها و كسريهاى خود آگاه مى‏گردد، از بالا به هستى و حيات و زمان و مكان مى‏نگرد؛ و در عبادت است كه انسان به حقارت و پستى آمال و آرزوهاى محدود مادى پى مى‏برد و مى‏خواهد خود را به قلب هستى برساند.
من هميشه به اين سخن دانشمند معروف عصر خودمان، اينشتين، به اعجاب مى‏نگرم. آنچه بيشتر مايه اعجاب است اين است كه اين دانشمند، متخصص در فيزيك و رياضى است نه در مسائل روانى و انسانى و مذهبى و فلسفى. او پس از تقسيم مذهب به سه نوع، نوع سوم را كه مذهب حقيقى است «مذهب وجود» يا «مذهب هستى» مى‏نامد و احساسى كه انسان در مذهب حقيقى دارد اينچنين شرح مى‏دهد: «در اين مذهب فرد، كوچكى آمال و هدفهاى بشر و عظمت و جلالى كه در ماوراى پديده‏ها در طبيعت و افكار تظاهر مى‏نمايد حس مى‏كند. او وجود خود را يك نوع زندان مى‏پندارد، چنانكه مى‏خواهد از قفس تن پرواز كند و تمام هستى را يكباره به عنوان يك حقيقت واحد دريابد.»
ويليام جيمز در باره نيايش مى‏گويد: «انگيزه نيايش نتيجه ضرورى اين امر است كه در عين اينكه درونى‏ترين قسمت از خودهاى اختيارى و عملى هركس خودى از نوع اجتماعى است، با وجود اين، مصاحب كامل خويش را تنها در جهان انديشه مى‏تواند پيدا كند. اغلب مردم، خواه به صورت پيوسته خواه تصادفى، در دل خود به آن رجوع مى‏كنند. حقيرترين فرد در روى زمين با اين توجه عالى خود را واقعى و باارزش مى‏كند.»
اقبال لاهورى نيز سخنى عالى در مورد ارزش پرستش و نيايش از نظر بازيافتن خود دارد كه دريغ است نقل نشود؛ مى‏گويد: «نيايش به وسيله اشراق نفسانى، عملى حياتى و متعارفى است كه به وسيله آن جزيره كوچك شخصيت ما وضع خود را در كل بزرگترى از حيات اكتشاف مى‏كند.»
اين مبحث دامنه‏دار را به همين جا پايان مى‏دهيم.


منبع:
مجموعه‏آثاراستادشهيدمطهرى، ج‏16، صفحه 580 الى 583

نخستين نماز خوف در جبهه اسلام
نماز خوف در اصطلاح فقه ، مثل نماز مسافر دوم ركعت است يعنى نمازهاى چهار ركعتى مثل نماز ظهر و عصر،دو ركعت خوانده مى شود حتى اگر انسان در وطن خود هم باشد،براى اينكه در حين جنگ و مقابل دشمن است و محال نيست ، اگر چه رزمندگان به نماز بايستند وضع دفاعى به هم مى خورد،پس موظف هستند در حال نماز،نيمى از ركعت را كه خوانده صبر مى كند با آنها يك ركعت ديگر هودشان بخوانند، در حالى كه امام جماعت همين طور منتظر نشسته يا ايستاده است ،رزمندگان ديگر مى آيند و نماز خودشان را با ركعت دوم امام مى خوانند.
علامه مجلسى (ره ) از كازرونى نقل كرده كه ، در ذيل حوادث سال پنجم ، چنين اقاده داشته است : ((و در اين سال ، غزوه ذات الرقاع پيش آمد و آنچنان بود كه كسى به مدينه وارد شد و به پيامبر صلى الله عليه و آله خبر داد كه انمار و ثعلبه جمعيت هاى زيادى فراهم آورده اند كه با مسلمين جنگ كنند اين خبر به پيغمبر صلى الله عليه و آله رسيد. شب شنبه دهم محرم با چهار صد نفر و به قولى هفتصد نفر از مدينه بيرون شد و به محل ايشان در ذات الرقاع ، كه نام كوهى است ، رسيد،ليكن جز چند زن در آنجا كسى را نديد، زنان را كه از آن جمله دوشيزه اى صاحب جمال بودند بگرفتند و اعراب به كوهها بگريختند و مسلمين بيم داشتند كه مبادا اعراب برگردند و بى خبر برايشان بتازند، پس پيغمبر با ياران نماز خوف اقامه كردند، و اين نخستين نماز خوف بوده است در اسلام ...)) (101)
101- كتاب ادوار فقه استاد شهابى ج 1 ص 261

نماز و بازداشتن آن از فحشا و منكر
وَ أَقِمِ الصَّلاةَ نماز را به پاى دار تا آماده‏ى تذكّر و ياد آورى آيات گردى و از كارهاى لهو كه تو را از ياد آورى آيات مانع مى‏شوند خود دارى نما. إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ در اوّل بقره و در سوره‏ى نسا در تفسير قول خدا: لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‏ تفصيل معانى نماز و مراتب آن و بپا داشتن آن گذشت.
چون نماز قالبى بنا بر قرار و وضع الهى از اشتغال به غير نماز مانع مى‏شود اگر چه مباح باشد. لذا به سبب وضع و قرارداد از فحشا و منكر قالبى نهى مى‏كند و نماز قلبى كه از صاحب اجازه‏اى الهى اخذ شود مانع از فحشا و منكر در مرتبه‏ى قلب مى‏شود. و هم چنين است نماز صدر و سينه‏اى كه عبارت از آرامش قلبى است، نزد صوفيّه فكر و حضور ناميده مى‏شود و آن ملكوت ولىّ امر و نخستين مقام معرفت على عليه السّلام به نورانيّت است با زبان حال و زبان قال از همه‏ى فحشا و منكر نهى مى‏كند. نماز كسى كه در شهود جمال وحدت مستغرق است از التفات به غير خدا نهى مى‏كند و همين التفات به غير خدا در آن مقام منكر او حساب مى‏شود.
نمازى كه عبارت از رسول يا امام است از فحشا و منكرى كه مقابل آن دو است از اصناف بشر نهى مى‏كند. و نماز به هر يك از اين معانى تفسير شده و فحشا و منكر به دشمنان رسول صلى اللّه عليه و آله و امام عليه السّلام تفسير شده است.
نقل شده است: نماز مادامى كه از فحشا و منكر نهى نكند، چيزى جز دورى از جانب خدا نمى‏افزايد. و روايت شده است: جوانى از انصار همه‏ى نمازها را با رسول خدا صلى اللّه عليه و آله مى‏خواند و مرتكب فاحشه‏ها نيز مى‏شد، آنگاه كه اين مطلب براى رسول خدا وصف شد، فرمود: بالاخره روزى نمازش او را از ارتكاب فواحش نهى مى‏كند و چيزى نگذشت كه او توبه كرد بنابراين معناى آيه اين است كه نماز در مستقبل و آينده صاحبش را از فحشا و منكر باز مى‏دارد

منبع:
ترجمه بيان السعادة، ج‏11، صفحه 25 و 26
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: